Od wczoraj znamy już przepis na produkcję kiełbasy wyborczej ma lata 2014-2015. Jeżeli ktoś nie ma czasu czytać 60 stron to tutaj jest krótkie podsumowanie w 10 punktach zrobione przez Puls biznesu.Generalnie nie ma żadnych niespodzianek i propozycje są zgodne z wcześniejszymi zapowiedziami, doprecyzowano tylko niektóre daty i zasady. W szczególności:

Aktywa zostaną przeniesione do ZUS-u na subkonta osób które pasywnie lub aktywnie wybiorą ZUS, i będą rewaloryzowane w tempie nominalnego PKB (czyli realny wzrost PKB plus inflacja – deflator PKB), średniej za ostatnie 5 lat, to wysokie tempo rewaloryzacji, które jeszcze przyspieszy nadchodząca katastrofę w  ZUS, ale to już będzie zmartwienie  następnego rządu. Do ZUS-u zostaną przekazane różne aktywa, każdy OFE straci 51,5 procent aktywów netto według stanu na 31 stycznia 2014, oraz straci aktywa tych którzy mają 10 lat i mniej do emerytury, po 1/10 aktywów za każdy rok (a precyzyjniej po 1/120 za każdy miesiąc). To oczywiście nie ma żadnego znaczenia bo OFE i tak zostaną zlikwidowane najpóźniej w 2018 roku, a prawdopodobnie w latach 2015-2016, więc aktywa zostaną przesunięte w jednym strzale za kilka lat. Nie znamy zasad przekazywania środków z OFE do ZUS dla osób którym pozostało 10 lat i mniej do emerytury, określi to rozporządzenie ministra pracy. W każdym razie OFE będą umarzały jednostki uczestnictwa, czyli albo same sprzedadzą aktywa (głównie akcje) odpowiadające temu umorzeniu i przekażą gotówkę do ZUS, albo przekażą do ZUS aktywa, który je ulokuje w FRD i sam będzie nimi dysponował.

Natomiast znaczenie ma wpływ tego procesu na rynki i na finanse publiczne w krótkim okresie. OFE stracą wszystkie obligacje rządowe, które zostaną umorzone, oraz część innych aktywów, które zostaną przekazane do Funduszu Rezerwy Demograficznej, zarządzanego przez ZUS. Pewno niedługo pokażą się szacunki ile aktywów i jakich otrzyma FRD, nie wiemy natomiast co z tym zrobi. Do tej pory FRD był wykorzystywany przez ministra Sami Wiecie Którego jako wehikuł kreatywnego budżetowania i sztucznego obniżania deficytu budżetowego. Jeżeli tak będzie w przyszłości, to FRD prawdopodobnie pozbędzie się tych aktywów lub zostaną dokonane inne transakcje na instrumentach pochodnych z wykorzystaniem tych aktywów pozwalające na obniżenie deficytu budżetowego.

Będą też poważne zmiany w limitach inwestycyjnych OFE. Po pierwsze limity inwestowania za granicą zostaną stopniowo zwiększone do 10, 20 i 30 procent w latach 2014-2016, inwestycje będą możliwe w krajach UE/EOG/OECD. Po drugie,  fundusze dostaną zakaz zmniejszania udziału obligacji w swoich obecnych portfelach, ten udział na dzień 31 stycznia 2014 roku nie może być niższy niż w dniu 3 września 2013. Po trzecie, po zakończeniu operacji ZUSfather, OFE będą musiały lokować co najmniej 75 procent aktywów w akcje (łącznie polskie i zagraniczne), a Rada Ministrów może wydać dodatkowe regulacje dotyczące limitów. W projekcie dużo mówi się o BGK i PIR, więc pewno rząd będzie się starał, żeby część aktywów OFE została skierowana w papiery wartościowe służące finansowaniu PIR.

Nie mam czasu tego dokładnie policzyć, ale kierunkowo można się spodziewać następujących efektów:

  • stopniowa sprzedaż akcji polskich firm przez FRD w celu zmniejszenia deficytu budżetowego

  • stopniowa sprzedaż akcji polskich firm przez OFE w celu kupna akcji zagranicznych i w celu trzymania się limitu 75 procent, który i tak jest za wysoki jak na typowy fundusz emerytalny.

  • stopniowa sprzedaż akcji polskich firm przez OFE w celu realizacji przekazania do ZUS środków wynikających ze stopniowego  umorzenia aktywów osób które mają mniej niż 10 lat do emerytury

  • stopniowy napływ kapitału z OFE do inwestycji publicznych realizowanych przez rząd w ramach PIR i przez samorządy

  • stopniowy napływ kapitału z OFE na rynek wyspecjalizowanych FIZ, w szczególności takich które inwestują w mniej płynne aktywa (nieruchomości, klasa VC/PE). Ta podaż akcji dotknie przede wszystkim duże spółki, gdzie udział OFE we free float przekracza 50 procent.

Nie wiemy ile osób wybierze ZUS a ile OFE, ale powyższe trendy będą nautralizowane napływem nowych środków do OFE, im więcej osób wybierze OFE tym słabsze będą powyższe kierunkowe efekty.

Wpływ proponowanych zmian na finanse publiczne jest oczywisty, pisałem o tym wielokrotnie. Zostało zrobione miejsce na kiełbasę wyborczą, progi ostrożnościowe zostaną obniżone o 7 punktów procentowych, ale to i tak nie powstrzyma procesu dalszego zadłużania Polski w latach 2014-2015, czego dowodem jest projekt budżetu na przyszły rok, opisany tutaj.